Sosyal Politika`nın Avrupa`da Tarihsel Gelişimi

  • Tarıma geçişin ardından toplumda kölelik düzeni vardı. Hür insanlar için ağır bedensel güce dayalı çalışmak onur kırıcı görülüyordu. Köle kiralamasından aile reisi sorumluydu ve olası anlaşmazlıklar eşya hukuku kapsamında yapılmaktaydı.
  • Ortaçağda Avrupa içine kapanmış (istilalar ve ticaret yolları etkisi), şehirlerden kırsala göç olmuş, büyük malikaneler etrafında kapalı tarım üzerinden Feodalite oluşmuştur. (10-15yy arası). Serfler (torağa bağlı çalışan sınıf) ürettiğinden kullanım hakkına sahipti. Toprağa sahip olamayan bu zümrenin ciddi yoksulluğu sürdürülemez hal aldı.
  • Zamanla Avrupa’da ticaret ve şehirleşme tekrar artmış zanaatkarlık yeni çalışan sınıfı olmuştu. Burada loncalar ve korporasyonlar iktisadi sistemin temelini oluşturmaya başlamıştı. 17yy’a kadar el emeği ve becerisi önemliyken makineleşme ile sermayenin önemini arttırmış ve insan gücünün zamanla metalaşmasına neden olmuştur.
  • Sanayi devrimi: haçlı seferleri ve yeni keşiflerle, reform ve rönesans ile oluşan girişimci / açık / seküler dünya görüşü ve teknolojik gelişmeler (buhar, elektrik, gaz) bağlamında ortaya çıkan bir süreçtir.
  • Devletler önce merkantalizm ardından liberal piyasa ekonomisi (Adam Smith) uygulamaya başlamış, sömürgecilikten gelen ucuz hammadde ile yeni ticari imparatorluklar oluşmuştur. Bu devletlerde sermaye sınıfı, tasarruf ve ticaretle burjuva sınıfı ve fabrikada çalışan (zanaatkara görece) vasıfsız emekçi işçi sınıfları oluşmuştur. Burjuvazi bu değişimden karlı çıkmıştır. Doğal haklar kavramı üzerinden serbestlik, mülkiyet hakkının korunması ve yönetimde hak talep etmiştir (bunu aynı zamanda insanlığın davası yapmıştır).
  • Sanayide rekabet arttıkça ücretler daha da düşmüş, çalışma süreleri 15 saati geçmiş, kadın ve çocuklar iş gücüne dahil edilmiştir. Sonuç olarak aile yapısı zarar görmüş ve toplumsal yapı sürdürülemez bir duruma gelmiştir.
  • 1800lerin başından itibaren örgütlenmeler başlamış ve giderek kurumsallaşmıştır (1864`de 1. enternasyonel). Oluşturulan sendikalar aracılığıyla toplu sözleşme ve haklar konusunda kazanımlar olmaya başlamıştır.
  • Bu dönemde İngiltere`de çocukların istihdamına yönelik düzenlemelerle başlayan kamu müdahalesi hızlıca ekonomik ve sosyal alana yayılarak; devlet refah devletinin garantörlüğü rolünü almıştır.

Bu tarihten sonra devletlerin sosyal politikaları; özgürlükçü (liberalizm,bireycilik) ve eşitlikçi (sosyalizm,toplumculuk) çizgiler arasında gel-gitler ile evrilmektedir.

  • 1942 Beveridge Raporu ve Keynesçi ekonomik teorileri ile 2. dünya savaşı sonrası ülkeler: asgari ücret, kamu sağlığı, istihdamın düzenlenmesini önceliklendiren refah devleti politikaları izlemektedir.