Sosyal Politika’da Sosyal Güvenlik ve Sigorta Kavramları

Sosyal güvenlik bütün fertleri tehlikelerin (fizyolojik, afet, ekonomik, insani) zararlarından kurtarma garantisidir. Temelde gençlikten yaşlılığa ve zenginden yoksula bir tasarruflar aracılığıyla yapılan bir gelir transferidir. Sosyal güvenlik kurumları geleneksel (bireysel, aile, dini, lonca) ve modern (vakıf, sigorta, devlet koruması, tamamlayıcı) olarak gruplandırılabilir.

Sosyal güvenlik BM insan haklarında ve 1952 ILO 102 Sözleşmesinde garanti altına alınmıştır. Bugün dünya nüfusunun %20si sosyal güvenliğe sahiptir.

Sosyal sigorta ilk olarak Bismarck tarafından 1881de kurulmuş. İngiltere Beveridge modeli ile (tek kurum, vergi ile) takip etmiştir. Türkiyede 1964’te SGK kurulmuştur.

Ana özellikleri zorunlu olması, devlet garantili olması, aileyi temel alması, işveren katkılı olması, risk farklılaştırması yapmaması ve kanunla belirlenmiş olmasıdir. Mimimumda toplumun %30’u ve işçilerin %80’i kapsamda olmalıdır (ILO minimum stadartları %20-50). Korunma ihtiyacı olanlar, yüksek prim ödeyebilecekler, iyi kayıt tutan yerler, sendikalı işçiler sisteme dahil edilmede önceliklendirilir.

Temel sigorta kolları 9 tanedir: hastalık (tıbbi, parasal) , iş kazaları, analık, yaşlılık, malüllük, ölüm, işsizlik ve aile geliri yetersizliği (çocuk parası). Sigorta tiplerinde en son işsizlik sigortası gelişmiştir.