4-6yy arasına Cahiliye dönemi denir. İslamdan önce bölgede Hanif dini mevcuttur: İbrahimi bir dindir, Kuran`da İslam bunun devamı olarak sunulur. Kabaca Peygamber döneminde ana politik olayları kronoloji olarak sıralarsak:
- 622 Hicret: Mekkeden Medine`ye göç. Ensar: Medineli, müslümanlara yardım edenler
- 624 Bedir Savaşı
- 625 Uhud Savaşı
- 627 Hendek Savaşı
- 628 Hudeybiye Antlaşması ile Müslümanların hac hakkına kavuşması
- 630 Tebük Seferi
- 632 Hac ve ardından Hz. Muhammed`in vefatı
Ardından başlayan Dört Halife döneminden akılda kalanlar:
- Ebubekir: Kuran mushaf haline getirilmiştir. Ana olarak Ridde (İslamdan dönen kişilere) sorunu ile uğraşılmıştır.
- Ömer: Kudüs alınmıştır. Halid bin velid zaferleri bu dönemdedir. Kasidiye Savaşı 635 ile İranın kapılarının açılmış olup, 642 Nihavend Savaşı ile İran tamamen dağılmıştır.
- Osman: Ashab (Peygamberi gerçek hayatta görenler) tarafından seçilmiştir. Akrabalarını kayırdığı düşünülmüştür (e.g. Muaviye). Halkı soğutmuştur ve halk tarafından katledilmiştir.
- Ali: Seçiminde tereddütler ve mücadeleler olmuştur (Osman`ın ölümünden sorumlu mudur?). Muaviye bir yandan, Hz Ayşe etrafındaki Medine grubu diğer yandan muhaliflerdir. 656 cemel vakası ile bir grup ekarte edilmiştir. Muaviye ile gerginlik sırasında Hakem olayı ve haricilerin Ali’den ayrılması önemli olaylardır. Ardından Ali’ye suikast düzenlenmiştir.
Emeviler 661: Muaviye ile kuruldu. O dönemki iç rakipleri Haşimiler idi (Kureyş kökenli). Zımmilerden (müslüman olmayan) alınan vergi Cizye ayrıca mallarından da haraç alınıyordu. Taht babadan oğula geçmeye başladı (Yezid). Muhalefet Ali’nin oğlu Hüseyin etrafında oluşmuş ama 680de Karbela’da ailesi ile birlikte katledilmiştir. 711’de İspanya fethedilmiştir. (Mevali: arap olmayan müslümanlar, Rafizi: Sunni karşıtı).
Endulus Emevileri 756-1031: İspanyolların çoğunluğunun derebeyleri ve rahiplerden bıkması İslamı kabullerinde önemli rol oynamıştır.
Abbasiler 750-1258: Hz. Peygamberin amcası Abbas soyunu oluşturur. Küfe ve Şam’a alternatif olarak Bağdat’ı merkez yaptılar. Harun Reşid (800) parlak dönemdir. Türkleri asker olarak kadroya alıyorlardı. (Türkler arada Mısır`da Tolunoğulları devletini kurmuşlardır). Son Abbasi halifesi Mustasım, Moğol lideri Hulagü tarafından yenilerek devlet dağılmıştır. 1517 Yavuz’un fethine kadar Mısır`da gölge halifeler olmuştur.
Kültürel olarak arapçanın şiir geleneği güçlüdür. Peygamber ve İslam tarihi araştırmaları nedeniyle tarih gelişmiştir (İbn Haldun 1350ler). Yunan eserleri çevrilmiş. Abbasi döneminde sistematik olarak yapılmış ve bilimler akademisi kurulmuştur (Memun 850s). İbni-Sina yetişmiştir (1000). Biruni ve Ebu Maşer astronomi, Harizmi matematik, Kindi 850 – Farabi 950 – Gazali 1100 ve İbn Rüşd felsefe alanında önemli isimlerdir.
İnn Mukl: hat sanatının kurucusu olarak bilinmektedir. Mimaride ana yapılar Cami ve Saraylardır (Kudüs Mescidil Aksa, Kurtuba Büyük Camii ve Granada Elhamra Sarayı). Ribat adı verilen korunaklı askeri yapılar diğer bir mimari öğedir.