Büyük Tarih Özeti 10e: İran Uygarlığı Milattan Önce

İran Uygarlığı Dicle ve Afganistan ile Hazar gölü ve Umman denizi arasındaki bölgede geçmektedir.

Mö3000lerde başkenti Susa olan Elamlılar güçlenmiştir. Sırasıyla Akkadlar, Babil ve Asurlular ile savaşarak Mö650de Asurlular tarafından yıkılmıştır. Nispeten etkili bir dil, kadın-erkek eşitliği ve hanedan içi evlilikle taht devamını miras bırakmışlardır.

Ardından federatif bir topluluk olan Medler Mö800lerden itibaren bölgede hakim güç olmuş, Anadolu’da ilerleyerek Lidyalılarla savaşmışlardır (mö585 güneş tutulması).

Fars bölgesini merkez alan Akamenes’in kurucusu olduğu Persler, Medleri egemenlikleri altına alıp Mö550de 2. Kyros liderliğinde başkenti Persepolis olan imparatorluk olmuşlardır. Tarihin ilk dünya imparatorluğu Perslerdir (Mısır, Anadolu, İndus, Yunan). Satraplık sistemiyle devleti yönetmişlerdir. Darius dönemlerinde Maraton savaşı yenilgisi ardından çözülmeler başlamış ve Mö330da Büyük İskender’in egemenliğine girmiştir.

Pers uygarlığının ana noktaları merkezi bürokrasi, yetkiyi Ahuramazda’dan alan kral, Anadolu ve İran arasındaki kral yolu, tek tanrılı Zerdüşt dini (mö600), mimaride saray yapımı olarak özetlenebilir.